Τι μπορεί να μας πει ένα πιάτο φαγητό για τις ρίζες μας; Πώς μπορούμε να μιλήσουμε για ταυτότητα μέσα από μια συνταγή; Και έχει τελικά η παράδοση θέση στον κόσμο των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης;
Η Ιλιάνα Κουλαφέτη, από το People of Cyprus, συναντά τη Χαρά Νικολάου, δημιουργό του Joy of Origins, στην κουζίνα της, γεμάτη αρώματα από μανταρίνι, ζύμες και μνήμες. Μέσα από ένα YouTube κανάλι που μοιάζει περισσότερο με ημερολόγιο, η Χαρά καταγράφει και ξανασυστήνει τον κυπριακό πολιτισμό – μέσα από το φαγητό, τις ιστορίες και την καθημερινότητα της υπαίθρου.
Η ιδέα για το Joy of Origins γεννήθηκε όταν η Χαρά ζούσε στο εξωτερικό. Σπουδάζοντας αρχιτεκτονική στο Στρασβούργο και αργότερα ζώντας στην Κίνα, βρέθηκε πολλές φορές να προσπαθεί να εξηγήσει τι σημαίνει να είσαι Κύπριος. «Ήταν εύκολο να πω ‘είμαι από την Κύπρο’, αλλά δύσκολο να εξηγήσω τι σημαίνει αυτό», λέει. «Κατέληγα να μιλάω για θάλασσες, για ήλιο, για το Κυπριακό – αλλά δεν ήταν η δική μου ιστορία. Ήταν η ιστορία που είχα ακούσει. Κι ένιωσα την ανάγκη να πω τη δική μου».
Η απώλεια των παππούδων της την έφεραν στο σημείο να συνειδητοποιήσει ότι ο χρόνος είναι περιορισμένος – και η γνώση της προηγούμενης γενιάς δεν θα είναι πάντα εκεί. Έτσι ξεκίνησε να καταγράφει. Πρώτα για την ίδια. Μετά, για όλους.
Μέσα από συνταγές όπως το καττιμέρι, το λικέρ ροδιού ή τα μελομακάρονα της θείας της με φουντούκι, η Χαρά δεν μαγειρεύει απλώς. Ξαναπιάνει ένα νήμα. Συλλέγει φύλλα μουστάρδας από τον κήπο της μητέρας της, κόβει ξύλα για τον φούρνο, χρησιμοποιεί υφαντά πανιά και ξύλινα σκεύη. Δείχνει όλη τη διαδικασία, από την καλλιέργεια μέχρι το σερβίρισμα. Γιατί, όπως λέει, η παράδοση δεν είναι μόνο η γεύση – είναι και ο τρόπος.
Το Joy of Origins όμως δεν μιλά μόνο για την κυπριακή ταυτότητα, αλλά και για τις ομοιότητες με άλλες κουλτούρες. Παντρεμένη σήμερα με έναν Κινέζο, η Χαρά αναγνωρίζει στους κύκλους της παράδοσης επαναλήψεις: παρόμοια πιάτα, παρόμοιοι τρόποι συντήρησης, κοινές χειρονομίες γύρω από το φαγητό. «Αυτό που έχω καταλάβει είναι ότι οι ρίζες μας είναι αλληλένδετες», λέει. «Και αυτή η πολυπλοκότητα είναι κάτι που γιορτάζω. Είναι κάτι που αγαπώ».
Σε έναν κόσμο που τρέχει, που φιλτράρει και καταναλώνει χωρίς δεύτερη σκέψη, η Χαρά αποφάσισε να χρησιμοποιήσει τα social media με έναν διαφορετικό τρόπο. Να δείξει πως μπορείς να μαγειρέψεις αργά. Να περιμένεις το σιρόπι να πήξει, τα φρούτα να ωριμάσουν, τη συνταγή να πάρει τον χρόνο της. Να δώσεις χρόνο στα πράγματα για να αποκτήσουν γεύση και νόημα.
«Η ενασχόληση με την παράδοση σε βοηθά να επιβραδύνεις», λέει. «Σε φέρνει κοντά στη φύση, σου μαθαίνει υπομονή. Κι αυτό, στην εποχή μας, είναι πολύτιμο.»
Το Joy of Origins είναι τελικά κάτι παραπάνω από ένα μαγειρικό κανάλι. Είναι ένας τρόπος να αναρωτηθείς: από πού έρχομαι; Ποια είναι η γεύση του τόπου μου; Ποια είναι η δική μου ιστορία – πέρα από τα τουριστικά κλισέ;
Κι αν η απάντηση βρίσκεται σε ένα γλυκό ή σε ένα ζυμωτό ψωμί, τότε ίσως η επιστροφή στις ρίζες να ξεκινά από την κουζίνα.
🎧 Ακούστε τη συζήτηση της Ιλιάνας Κουλαφέτη με τη Χαρά Νικολάου στο podcast του We-Pods του Mediterranean Institute of Gender Studies (MIGS), σε συνεργασία με το People of Cyprus.
🇪🇺 Το έργο We-Pods υλοποιείται από το Mediterranean Institute of Gender Studies (MIGS), στο πλαίσιο του προγράμματος BUILD, με φορέα υλοποίησης το MIGS. Το BUILD συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, μέσω του προγράμματος Citizens, Equality, Rights and Values (CERV), του Ιδρύματος Μποδοσάκη και του NGO Support Centre – Cyprus.
